Skjoldbruskkjertelkreft - fjerning av skjoldbruskkjertelen og biskjoldbruskkjertlene

Før operasjonen vil du få eit innkallingsbrev der det står tidspunkt for konsultasjon med informasjon av sjukepleiar og lege og tidspunkt for når du skal møte til operasjonen. Det kan vere at du skal til informasjonssamtalen ei stund i forkant av innlegginga til operasjon.

I innkallingsbrevet er det også beskrive om du skal leggast inn dagen før (ofte aktuelt om ein bur langt unna), eller same dag som du skal opererast. Nedanfor er det beskrive kva førebuingar du skal gjere i forkant av operasjonen.

Ernæring

I vekene før operasjonen er det viktig å halde oppe eit variert og næringsrikt kosthald.

Du kan kjøpe næringsdrikke på apoteket som kan berike kosthaldet. Ver merksam på at desse drikkene kan auke blodsukkeret ved diabetes. Forhøyr deg med fastlege om eventuelle andre alternativ.

Det er viktig at du informerer sjukepleiar under samtalen før operasjonen om du har nedsett matlyst, har gått ned i vekt eller har matallergiar.

Du skal faste frå midnatt kvelden før operasjonen. Det vil seie at du ikkje skal ete mat eller snus/røyk og pastillar etter klokka 24.00. Du kan drikke klare væsker som vatn inntil 2 timar før operasjonen.

Medisinar

Narkoselegen bestemmer kva for nokre faste medisinar du skal ta før operasjonen.

Dersom du er usikker, er det viktig at du ikkje tar medikamenta dine, du kan få desse på sjukehuset. Ta gjerne med deg dei faste medisinane dine når du skal leggast inn på sjukehuset. Dette er fint om vi lurer på noko når det gjeld dei medisinane du tar eller dersom det er vanskeleg å skaffe dei medisinane du bruker under innlegginga.

Fysisk aktivitet

Du kan vere i normal fysisk aktivitet før operasjonen.

Hygiene

Det er viktig at du dusjar operasjonsdagen før du kjem til sjukehuset. Nøye kroppsvask i armholer og nedantil. Det er viktig at håret er tørt før du kjem til sjukehuset. Du må også pusse tennene, som er viktig for at bakteriar ikkje skal førast til luftvegane under inngrepet.

Barbering

Om du har hår på området som skal opererast, må du barbere deg. Du skal barbere kinn, hake og hals ned til brystvortene og barberinga skal utførast med håravkortar (maskin). Dersom du ikkje har dette vil du få hjelp til hårfjerning ved sjukehuset. Du skal ikkje bruke barberhøvel, på grunn av risiko for smårifter.

Når du kjem sjukehuset til operasjonsdagen vil sjukepleiar hjelpe deg med dei førebuingane som er nødvendige før operasjonen. Dette inneber:

• Du vil få delt ut pasientskjorte, og kan behalde eiga underbukse på. Du vil få tildelt ei rein operasjonsseng.

• Du vil få på deg kompresjonsstrømper som verkar førebyggande for danning av blodpropp. Desse beheld du på fram til du reiser, eller når du er godt mobilisert.

• Når du ligg i senga, vil sjukepleiar legge inn ein venekanyle (plastrøyr i blodåra) og du vil få væsketilførsel direkte i blodet. Det er viktig for å halde oppe organfunksjonane under inngrepet.

• Vanlegvis vil du få smertestillande medikament for å førebygge smerter etter inngrepet. Dette er det narkoselegen som avgjer på samtalen i forkant av operasjonen. Du får svelge desse med tilstrekkeleg vatn. Samtidig vil du få munnskyljevatn som du skal «gurgle» for å førebygge at bakteriar kjem ned i luftvegane.

• Når du er ferdig førebudd, vil ein portør trille deg i seng til operasjonsstua.

Under operasjonen vil dei personlege eigedelane dine bli låste inn på den sengepostavdelinga du skal til etter operasjonen, og du får dei tilbake når du kjem på sengeposten.

Under operasjonen ligg du på ryggen, med armane langs sida. Hovudet er godt strokke bakover og du vil ha pute under knea.

Det blir gjort eit snitt (2–4 cm) i halsgropa og skjoldbruskkjertelen blir skore fri på begge sider. Av og til blir det lagt eit dren inn til operasjonsområdet for å ta opp sårvæske og eventuell bløding etter operasjonen.

Til slutt blir operasjonsområdet lukka, og det blir lagt ein bandasje over stinga.

Operasjonstida avheng av kor stort inngrep som skal gjerast, vanlegvis tar det 1–3 timar, stundom lengre.

Før operasjonen får du vanlegvis smertestillande for å førebygge smerter etter inngrepet. Operasjonen blir utført i narkose.

Etter at operasjonen er ferdig, blir du køyrd til oppvakningsavdelinga og som regel blir du liggande der eit par timar slik at du vaknar godt etter narkosen. Deretter blir du køyrd til sengeposten, der blir du tatt imot av ein sjukepleiar som passar på deg, og sørger for  at du har det så godt som mogleg.

Ernæring

Allereie på oppvakningsavdelinga vil du bli tilboden drikke så lenge du ikkje kjenner deg kvalm. Etter kvart vil du kunne ete litt forsiktig og du startar ofte med supper før du går over til fast føde.

Operasjonssår

Etter operasjonen kan du dusje på vanleg måte, men unngå å spyle/dusje direkte på såret.

Du kan bruke dusjbandasje dei første 2–3 dagane etter operasjonen, dette får du kjøpt på apoteket. Du kan ikkje bade/svømme før 3 veker etter operasjonen.

Du kan fjerne «strips» (tynne plaster for å lukke såret) etter cirka 14 dagar. Etter at stripsa er fjerna, blir det  anbefalt å bruke brun teip, eventuelt annan teip som kan brukast over operasjonssår. For finast mogleg arr, anbefaler  vi at teipen sit på i opptil 3 månader. Du kan kjøpe tape på apoteket.

Det er anbefalt ikkje å utsette arret for direkte sollys dei første 12 månadene etter operasjonen. Du kan da verne arret med teip eller solstift («sunblock») med minimum solfaktor 30.

Heimreise

• Ved fjerning av halve skjoldbruskkjertelen reiser du som regel heim 1 dag etter operasjonen.

• Ved fjerning av heile kjertelen reiser du som regel heim 2 dagar etter operasjonen.

• Ved fjerning av biskjoldkjertlene reiser du heim 1–2 dagar etter operasjonen.

Du vil få samtale med sjukepleiar før du reiser heim, og det er viktig at du noterer ned spørsmål dersom det er noko du lurar på. Har du behov for sjukmelding, er det viktig at du seier frå om dette.

Alvorlege komplikasjonar etter slike operasjonar er sjeldne. Likevel er det nokon komplikasjonar/biverknader som vi vil at du som pasient skal vite om:

Skade av stemmebandnerven

Denne nerven ligg rett over skoldbruskkjertelen og gir impulsar til små musklar som regulerer stramminga av stemmebandet, og ved skade av denne nerven under operasjonen kan ein bli svært hås. Vi gjer alt for å unngå denne komplikasjonen som i dag heldigvis er sjeldan, cirka 1 prosent opplever dette.

Lågt kalsiumnivå

Ved fjerning av skjoldbruskkjertelen eller biskjoldkjertlene kan ein få eit for lågt nivå av kalsium i blodet. Dette kan skje fordi biskjoldbruskkjertlene blir skadd eller får nedsett blodtilførsel.

Desse kjertlane lagar eit hormon (PTH) som er viktig for reguleringa av kalsium i blodet. Dersom kalsiumnivået blir for lågt, kan ein få plagsame biverknader blant anna  i form av prikninger rundt munnen, i fingrar, tær og nasetipp og ei kjensle av uro i kroppen. Ein må da ta kalsiumtablettar og nokon må også ete D‐vitamintablettar for å få eit rett kalsiumnivå.

Som oftast er dette forbigåande plager og vi reknar med at mindre enn 2–3 prosent treng å bruke tablettane for resten av livet på grunn av permanent nedsett funksjon i biskjoldbruskkjertlene etter operasjonen.

Hos dei aller fleste vil kreften vere heilt borte etter at dei er ferdige med behandlinga. Det er likevel nødvendig med livslang oppfølging både for å kontrollere at du får rett dose med tyroideahormon og for tidleg å kunne oppdage om sjukdommen kjem tilbake.

Oppfølginga består av undersøkingar av halsen, blodprøver og ultralyd.